Waarom de politiek anders denkt dan de burger (2018)
Vooraf
Dit artikel is voor het eerst in 2015 geplaatst. In maart 2018 is een nieuwe gemeenteraad gekozen. Vandaar dat het artikel is aangepast. De oude versie staat [hier].
Waarom de raad anders denkt dan de gewone burger
De gemeenteraad zou een afspiegeling van de maatschappij moeten zijn wil zij de belangen van de burgers goed vertegenwoordigen, maar helaas is dat hier (en in de meeste andere gemeenten) niet het geval. Onderstaande tabel laat pijnlijk zien waar het mis gaat. Bijna de helft (46%) van de raadsleden werkt bij de overheid of bij een semi-overheidsbedrijf als de gezondheidszorg. In de echte maatschappij is dat ca 12%. Slechts (30%) is werkzaam in het bedrijfsleven.
Voor 2 van de 4 wethouders en de (oude en nieuwe) burgemeester geldt hetzelfde. Altijd werkzaam geweest bij de overheid of semi-overheid. Nog nooit in een echt bedrijf gewerkt.
Waarom is dat zo belangrijk? Het bedrijfsleven moet zelf de broek ophouden. Betekent concreet tegen zo laag mogelijk kosten en door efficiënt te werken geld verdienen. De inkomsten van gemeenten zijn voor een groot deel afhankelijk van belastinggeld. Geld tekort? Geen probleem, gewoon de belasting verhogen. Dat is een heel andere manier van denken. Daarnaast worden politieke beslissingen nogal eens genomen op basis van idealisme. En dat is niet altijd de voordeligste oplossing. Een gemeente hoort in mijn ogen het geld van haar burgers zo goed mogelijk te besteden. Daar hoort geen politiek hobbyisme bij.
Hier het overzicht van de raad sinds maart 2018
| Pensioen/ uitkering | Overheid | Semi-overheid | Diversen | Bedrijfsleven | |
|---|---|---|---|---|---|
| CDA | 2 | ||||
| CU | 1 | ||||
| D66 | 1 | ||||
| GB | 1 | 2 | |||
| OA | 1 | ||||
| PvdA | 3 | 1 | |||
| PvhN | 1 | 1 | 1 | ||
| SP | 1 | 1 | 1 | 1 | |
| VCP | 1 | 2 | |||
| VVD | 1,5 | 1,5 | |||
| Totaal | 4 | 6,5 | 5 | 2 | 7,5 |
| Percentage | 16% | 26% | 20% | 8% | 30% |
En hier de tabel met burgemeester en wethouders.
| Partij | Pensioen/ uitkering | Semi-overheid | Bedrijfsleven |
|---|---|---|---|
| PvdA (Broekhuizen) | - | 1 | - |
| PvhN (Boon) | - | 1 | - |
| SP (Swagerman) | - | - | 1 |
| VVD (Wünker) | - | - | 1 |
| GroenLinks (burgemeester Sikkema) | - | 1 | - |
Aantrekkelijker maken van raadswerk
Partijen zouden moeten zorgen voor een evenwichtige opbouw van hun kandidatenlijst. Dat is niet gemakkelijk, want een raadslid moet niet alleen brede interesses hebben, maar ook over flink wat tijd beschikken. Daar kun je als partij iets aan doen door er voor te zorgen dat raadsleden zo efficiënt mogelijk werken. Bijvoorbeeld door iemand niet een 100-pagina’s tellend rapport te laten doorlezen, maar alleen een samenvatting van enkele pagina’s met voor- en nadelen.
Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld een ambtelijk advies.
Dat advies moet in heldere taal geschreven zijn, dus niet in formele, ambtelijke volzinnen. Ook weer maximaal een paar A4’tjes en vervolgens de voor- en nadelen. Bij belangrijke zaken zou een onafhankelijke rekenkamer een second opinion kunnen uitbrengen.
En wat is er overigens op tegen om de burger zelf te laten stemmen over de maandelijkse beslissingen die de raadsleden nemen? Technisch gezien is het niet moeilijk om de burger aan de hand van z’n Sofi-nummer digitaal te laten stemmen. Komt al in de buurt van mijn ideaal waarbij de raad alleen nog een advies geeft en ik als burger zelf wel of niet akkoord ga.
Kloof
In de media duiken regelmatig verhalen op over de kloof tussen politiek en burger. Hieronder wordt verstaan dat politici heel andere ideeën hebben dan hun kiezers. Beslissingen komen soms op een dubieuze, niet transparante wijze tot stand. De politiek is vaak verweven met lobbyclubs en de journalistiek. Een prachtig voorbeeld hoe een dergelijk systeem in z’n werk gaat, staat beschreven in het boek “Je hebt het niet van mij, maar…” van Joris Luyendijk. Weliswaar gaat dat boek over de landelijke politiek, maar er is geen reden om aan te nemen dat het op kleinere schaal niet net zo gaat bij gemeenten.
Vergoedingen (in 2019)
Een raadslid ontvangt maandelijks een vergoeding van ca bruto € 990,-. Daarnaast is er nog een kleine tegemoetkoming in de ziektekosten.
Commissieleden krijgen geen maandelijkse vergoeding, maar ontvangen per vergadering een bedrag van ca € 82,- (bruto).
Het salaris van de burgemeester bedraagt bruto ca € 8400,- (36 uur).
Het wethoudersalaris is ca € 6700,- bruto op basis van een 36-urige werkweek. In de gemeente Oldambt werken de wethouders niet fulltime en is het salaris daar op aangepast.