De bange middenstand

Inleiding
Dat het met de Winschoter middenstand niet goed gaat, is een open deur intrappen. Wat mij echter verbaast, is dat nieuwe initiatieven het liefst de grond in worden geboord of zodanig aangepast, dat er van een levensvatbaar project geen sprake meer is. Denk hierbij aan de outlet langs de A7 en de Wereldbazar.

Outlet langs A7
Het plan voor een outlet (verkoop van vooral mode en sportartikelen) langs de A7 is op alle mogelijke manieren door verschillende overheden getraineerd. Zuidbroek kon niet, de Toekomst bij Scheemda was fout en langs de A7 bij Winschoten was volgens de gemeente Oldambt te ver van het centrum. Nu gaan de initiatiefnemers (Revascom) in Assen aan de slag.

Wel is er een andere club, Vastgoud, die meent van het Sint lucasziekenhuis een outlet te kunnen maken. (Klik hier voor meer info). Dat lijkt mij echter geen goed plan. Vastgoud is met name werkzaam in de zorgwereld o.a. voor Oosterlengte. Wat daar gebeurt, is echter alleen maar het daadwerkelijke bouwen en die bouw financieren. Maar een outlet opzetten is iets heel anders. Het gaat daarbij niet alleen om het gebouw (de stenen dus), maar vooral om het in de markt zetten en contact leggen met potentiële bedrijven die de winkels in het outletcenter moeten bemannen. Die kennis is bij Revascom wel aanwezig. (De aandeelhouders zijn namelijk mode- en vastgoedbedrijven.)  Vastgoud gaat dus iets doen waar het geen kennis van heeft en dat is nogal gedurfd. Waar ik vooral nieuwsgierig naar ben, is wie op de achtergrond bij dit plan aan de touwtjes trekt. Vastgoud is door iemand benaderd. Wie nam het initiatief? Het ziekenhuis? De gemeente? Handel & Nijverheid?
Ik gok op het ziekenhuis, want die zou na de verhuizing in Scheemda met een groot blok beton aan hun been blijven zitten.

De gedachte om van het ziekenhuis een outlet te maken, namelijk dat het is goed voor de Winschoter middenstand, omdat het tegen het winkelcentrum aan ligt, is eigenlijk al fout. Wanneer je een outlet wilt beginnen, kijk je naar een gunstige lokatie, met name de bereikbaarheid en de beschikbare ruimte voor parkeren. Die is in het Winschoter centrum domweg niet aanwezig. De voetbalvelden van WVV en een deel van het Stadspark opofferen voor parkeerplaatsen, is complete waanzin.

Outlet Revascom (klik voor groot)

De aantrekkelijkheid van een outlet zit ‘m niet alleen in de aangeboden producten, maar ook in de winkels. Hier een plaatje van wat men gemist heeft.

Nu gaat Revascom zeer waarschijnlijk in Assen bouwen. Een outlet trekt publiek aan uit een grote straal rond de lokatie. Winschoten-Assen is een korte afstand. Twee outlets is teveel van het goede. Gezien de know-how van Revascom is het Vastgoudplan een doodgeboren kindje. Dank u wel dames en heren in de Groninger politiek voor de zoveelste miskleun.

Info over Revascom en Assen (klik hier)

Overzicht outlets met reistijd 60 minuten (klik voor groot) (Foto: Droogh Trommelen en Partners)

Wereldbazar
Kom ik bij het andere plan, namelijk de Wereldbazar. Als er iemand een prijs verdient voor doorzettingsvermogen is dat wel directeur Petra van Gaanderen.

Ruim 8 jaar is zij bezig om een Wereldbazar (overdekte markt met 42.000m2 vloeroppervlakte à la zwarte markt in Beverwijk) op poten te zetten in ons gebied. Eerst in Nieuweschans waar de gemeenteraad unaniem voorstander was, maar het college van B & W onder aanvoering van tijdelijke burgemeester Lo van Kats en wethouder Hietbrink de boel jarenlang hebben tegengehouden. Nu wordt het plan in Winschoten ten uitvoer gebracht met steun van de gemeente Oldambt. Al was er eerst wel sprake van idiote eisen als een boete van 1,3 miljoen euro als het plan niet door zou gaan.

De tegenwerking komt deze keer echter van de plaatselijke middenstand. Zowel de middenstandsorganisatie Handel & Nijverheid (de club van bedaarde en bejaarde winkeliers zoals ik ze altijd noem) als de belangenvereniging van de Torenstraat “Stichting Carillon” hebben nogal wat bezwaren tegen de komst van de Wereldbazar. Daarbij gaat het met name om de lokatie.

Impressie Wereldbazar (klik voor groot)

Beide belangenclubs denken dat de geplande lokatie te ver van het winkelcentrum ligt en zij daardoor omzet mislopen. Daarnaast is men bang voor overlap in de producten die de bazar aanbiedt.
Het aanbod van de Wereldbazar vind je echter niet in het huidige winkelassortiment. Men richt zich qua bezoekers op een zeer groot gebied rond Winschoten (straal 150km) en is alleen op zaterdag, zondag en feestdagen geopend.
In plaats van het initiatief te omarmen en in gesprek te gaan met de initiatiefnemers van de bazar om te kijken hoe je elkaar kunt aanvullen en Winschoten te promoten, gaan de lokale middenstanders in de aanval! Werkelijk onvoorstelbaar. Het komt blijkbaar niet bij hun op, dat als het regent bij de Wereldbazar, het bij de overige winkels drupt.

De Wereldbazar is opgezet met de oosterse bazaar in Beverwijk als voorbeeld. De gemeente Oldambt en Handel & Nijverheid zijn daar ook op bezoek geweest en hebben met collega-organisaties gesproken waarbij duidelijk werd, dat er geen sprake is van concurrentie.

Provinciestadjes als Winschoten, Veendam, Hoogezand hebben door allerlei oorzaken te maken met een teruglopend winkelaanbod. De basiswinkels blijven, maar als je meer wilt, ga je naar een echte stad zoals Groningen. Het lijkt echter of allerlei trends volledig voorbij gaan aan een deel van de Winschoter middenstand. En dat brengt mij bij de stichting Carillon met voorzitter Everhard Telkamp (broer van Erik, die tot de sluiting in 2006 de schoenenzaak in de Torenstraat bestierde. Het pand is overigens nog steeds eigendom van de familie.) Hij lijkt helemaal in het verleden te leven.

Torenstraat – Stichting Carillon
De stichting Outlet- en Funshoppingcentre Carillon zo als de naam officieel luidt, afgekort tot Stichting Carillon, wil dat de Torenstraat wordt omgebouwd tot outlet center. Niet alleen de Torenstraat, maar ook de Carolieweg en Blijhamsterstraat zouden in oude staat hersteld moeten worden. In het dagelijkse leven is Telkamp werkzaam bij een grote vastgoedfirma, maar de onzin die hij namens de stichting Carillon allemaal zegt, pleit niet voor zijn kennis van zaken. De stichting Carillon wil met de Wereldbazar praten over een andere lokatie. Eentje die dichter bij het centrum ligt. Telkamp komt daar nu pas mee, omdat de Raad van State de bouwvergunning van de Wereldbazar heeft geschorst. (Dat bericht in de media, februari 2015, was overigens de aanleiding om dit artikel te schrijven.)

Hallo mensen, wordt eens wakker. Hoe een outlet er uitziet is hierboven te zien. Het gaat niet alleen om de producten, maar ook om de beleving van de lokatie. Daar passen de verpauperde en verlopen panden echt niet bij. In de afgelopen decennia is er een verschuiving geweest van wat succesvolle winkelstraten waren. Tot eind jaren 60 was de Blijhamsterstraat een goed bezochte winkelstraat met o.a. fietsenzaak Maas, ijssalon Pietje de Heer, Kledinghuis Flint, Sporthuis Haan en Jac Smedes Motoren. Het verval van de Torenstraat is later begonnen. Met name de opening van winkelcentrum ’t Rond in 2002 betekende het begin van de aftakeling van die straat. Een deel van de winkeliers verhuisde naar ’t Rond, maar kwam er al gauw achter hoe fout die beslissing was.

Ook de gemeente weet niet goed zij wil. Kijkend naar de gemeentelijke visie op de Torenstraat is die niet eenduidig. De gemeente zag er in oktober 2002 al niks meer in en stelde 37.000 euro beschikbaar als premie om de verhuizing van winkels naar het centrum te stimuleren. De winkels zouden verbouwd moeten worden tot woon- en kantoorruimte. Een paar weken later merkte de verantwoordelijke wethouder Jansema op, dat het volgens makelaars niet mee zou vallen om daar dergelijke ruimtes te realiseren. Uiteindelijk werd na stevige protesten van de winkeliers de vertrekpremieregeling afgeblazen. De winkeliers (meestal ook zelf pandeigenaar) beschouwden het als een oprotpremie en wilden blijven knokken voor hun straat. Na een korte opleving rond 2004, was het toch echt gebeurd met de straat.

Nu 2015 wordt in gemeentelijke notities de Torenstraat vanaf de Langestraat tot aan de Vissersdijk alleen nog als kernwinkelgebied beschouwd. De rest wordt duidelijk niet al te serieus meer genomen als het om winkels gaat. De Torenstraat is bij uitstek een straat die geen winkeltoekomst meer heeft. De loop is er al lang uit.
Wel is het opmerkelijk, dat een winkel in dat gebied subsidie heeft gekregen voor het opknappen van de winkelgevel (Hekman). Het pand er naast, de voormalige videotheek wordt zelfs gesloopt. Een andere voormalige winkel (nr 35 en 33a) wordt omgebouwd tot woonruimte. Ook in het pand van voormalige discotheek Nightfever wordt druk gewerkt om er appartementen in te vestigen. Dat geldt eveneens voor een deel van de Carolieweg waar in 2014 een compleet nieuw appartement is neergezet. Zelfs Blijhamsterstaat 4 (o.a. modezaak Flint) wordt omgebouwd tot woonruimte.

Nog meer subsidies
De gemeente heeft een pot met geld (12,5 miljoen afkomstig van de Provincie) waarmee panden in het centrum kunnen worden opgeknapt en winkeliers een verhuisvergoeding kunnen krijgen. Enkele voorbeelden zijn hierboven al genoemd. De grootste “klapper” is het echter het voormalige Aldi-pand aan de Venne. Het is echter ook een hoogst merkwaardige transactie.
Het pand stond sinds augustus 2013 leeg en was eigendom van de vastgoedfirma “De Hoge Dennen” uit Laren. In december 2014 is het door de gemeente gekocht voor 500.000 euro en doorverkocht aan kerkgemeenschap Immanuël. Zij gaat het gebruiken als kerk en aanloopcentrum.
Wethouder Broekhuizen vond het helemaal geen gekke deal, want de belegger had al wel een miljoen op het pand afgeboekt! En voor welke prijs verkocht de gemeente het pand aan de kerk? Volgens het kadaster betaalde de kerk slechts 250.000 euro! De gemeente gaat wel erg creatief om met het geldpotje.

Voormalige Aldi-pand Venne

Winkelcentrum ’t Rond
Het winkelcentrum ’t Rond dat na 10 jaar ruzie maken in 2002 werd geopend, is een goed voorbeeld van de fouten die in het stadscentrum zijn gemaakt. Het begon met het slopen van het stadshart eind jaren 60 waarbij een groot aantal mooie oude huizen werd gesloopt en de stad onherkenbaar werd verminkt. Het werd de doorbraak genoemd, omdat je direct kon doorrijden van de Emmastraat naar de Venne. Op de ontstane ruimte werd o.a. een Vendet gebouwd met een voor Winschoter begrippen groot parkeerterrein. De 2^e fout op deze plek was de bouw van ’t Rond. De kosten bedroegen destijds zo’n 60 miljoen gulden (ca 27 miljoen euro). Het trieste is wel, dat de belastingbetaler voor een flink deel heeft bijgedragen aan de kosten. In de verschillende artikelen die ik heb geraadpleegd varieert die bijdrage van 30% tot zelfs 50%. Ook werd 5 jaar lang (tot 2004) de ozb met 4% extra verhoogd om het stadshart op te knappen. Heb echter nergens kunnen vinden dat die extra verhoging ongedaan is gemaakt.

Winkelcentrum ’t Rond (foto oldambtdesign.nl)

Het Rond is nooit echt een succes geworden. Gezien de enorme som belastinggeld die het gekost heeft, kan de gemeente het misschien voor een prikkie overnemen en er een gemeentehuis van maken. Haal je gelijk een heleboel m2 winkelruimte uit de markt.

Slapen
De Winschoter middenstand wordt hard getroffen doordat consumenten minder centjes hebben en deze op andere wijze besteden. Het is opmerkelijk dat een groot deel van de winkeliers al jaren slaapt en zelf met geen enkel nieuw idee op de proppen komt. Men lijkt vooral te dromen van hoe het eens was.
De Hema is een prachtige metafoor als het gaat om die stilstand. Begin jaren 70 opgezet door Hensen senior was het lange tijd een aansprekende winkel. Helaas is er de laatste 30 jaar niks meer aan veranderd. Van binnen en buiten is de winkel zwaar gedateerd met o.a. smalle gangpaden en beperkt assortiment. Even voor alle duidelijk, de kwaliteit van de produkten en de kundigheid van het personeel is prima, maar de uitstraling van de winkel is nul komma nul.
Andere ondernemers snappen wel hoe het moet en vernieuwen regelmatig zoals Henk Boven (Red fox, Newlands) en De Raad kleding.

Communiceren met je klanten via “nieuwerwetse” zaken zoals een website heeft geen prioriteit. Denk hierbij aan de site winkeleninwinschoten.nl (nu doorgelinkt naar winschoten24.nl) Jarenlang gebeurde er op die site vrijwel niks. In de zomer kon je nog lezen wanneer de sinterklaasintocht was. Van het vorige jaar welteverstaan. Zeer lachwekkend was de bekendmaking van de trekkingslijst winkelweekloten. Ipv de lijst op de website te zetten, moest je alle lotnummers intikken (met alle kans op fouten) waarna iemand van H & N handmatig de ingevoerde nummers ging controleren. Na een paar dagen kreeg je bericht of je wel of geen prijs had gevonden. De zin van een dergelijk systeem ontgaat mij volledig. Dan begrijp je helemaal niks van moderne communicatie.

Gratis Parkeren
Waar veel van verwacht wordt, is het afschaffen van betaald parkeren.
‘k Denk echter niet dat het veel gaat brengen. Vrees zelfs, dat het de middenstanders vooral geld gaat kosten, omdat zij de gemeente moeten compenseren voor de gederfde parkeerinkomsten.
Het argument dat afschaffen betaald parkeren leidt tot omzetverhoging van 10 tot 15 procent gaat alleen op als in Winschoten geen parkeren meer geldt, maar in rest van de regio nog wel. Hier is het omgekeerde het geval. Winschoten heeft als laatste betaald parkeren afgeschaft.

Hema-eigenaar Hensen junior klaagde altijd dat er minder mensen naar Winschoten kwamen vanwege betaald parkeren, maar dat zijn zaak minder klanten trekt heeft een heel andere reden. Zie onderstaande tabel met landelijke omzetcijfers van een aantal grote zaken. Meneer Hensen, uw klanten zijn naar de Action vertrokken! De Blokkers, Hema’s en V & D’s hebben als overeenkomst dat hun formule niet is aangepast. Das jammer, maar dan ga je kopje-onder.

Landelijke omzetcijfers (bedragen zijn in miljoenen)

Bestuur Handel & Nijverheid
De Winschoter middenstandsorganisatie Handel & Nijverheid (H & N) blinkt ook al niet uit door vernieuwing of in het daarover meedenken. Men treedt vooral defensief op. Ook hier worden de plannen voor de Wereldbazar met grote argwaan bekeken en zou men de komst het liefst dmv een rechtszaak verbieden. Ipv actief mee te doen en blij zijn dat er eindelijk wat gebeurt om Winschoten een oppepper te geven, worden de hakken in het zand gezet.

Sowieso haalt H & N merkwaardige capriolen uit. De Welkoop verhuisde begin 2014 naar een nieuw, groter gebouw (pand van autobedrijf Puma). Volgens H & N kwam er daardoor extra winkelruimte bij aan de rand van het centrum en dat vond men ongewenst. Via een rechtszaak probeerde H & N daar iets aan te doen. Die werd in eerste instantie gewonnen, maar Welkoop is nog steeds open.

Blijkbaar meet H & N met 2 maten, want penningmeester Pieter Bosma (van de bedden) is na een faillissement een paar jaar geleden een nieuwe zaak begonnen op een industrieterrein, ver van het centrum. Dat kon blijkbaar wel. Een ander voorbeeld, waar H & N blijkbaar ook geen problemen mee had, was de ontwikkeling van een meubelboulevard aan de Beersterweg (achter de Formido). Toevallig was Bosma daar ook 1 van de drijvende krachten.

Tot eind 2014 bestond het bestuur van H & N uit Richard Hensen (Hema), penningmeester Pieter Bosma (bedden), secretaris Henk Boven (kleding), Peter Postma (boekhouder), Chris de Raaf (kleding), Geert Kloosterhuis (bloemen) en voorzitter Jos Offenberg (verkoopt blabla, maar is merkwaardig genoeg geen ondernemer).

H & N ligt bij een deel van de Winschoter middenstand al jaren niet lekker. Wanneer je als belangenbehartiger omstreden bent, is het misschien beter om een nieuwe club met andere mensen op te richten. Tijdens de ledenvergadering van 20 november 2014 kwam er zoveel kritiek dat het hierboven genoemde bestuur is afgetreden.
Sinds december 2014 is er een nieuw bestuur, bestaande uit secretaris Martin Schipper (Makelaardij/financiële dienstverlening), Jan van der Weele (C1000/Jumbo), Willem Heijes (administratiebureau), voorzitter Peter Schulingkamp (danscentrum Klaassens) en secretaris Mirian Heidekamp (Dooley mode/kapsalon Model). T.o.v. het oude bestuur (vooral geboren in de jaren 50) is met het nieuwe bestuur een flinke verjongingsslag gemaakt (allemaal geboren in de jaren 70). Hopelijk zorgt dat ook voor vernieuwing. Het oude bestuur heeft veel goede dingen gedaan, maar soms moet je ruimte maken. Al is de manier waarop het nu gegaan is niet leuk.

Suggesties
Wat dit gebied nodig heeft zijn politici met lef i.p.v. burocraten en ondernemers met ballen. Daar is Winschoten in het verleden groot door geworden.
Zo even wat suggesties.

• Breng publiekstrekker Action zo snel mogelijk terug naar het centrum.
• Maak van de Torenstraat 1-richtingsverkeer en sta kort parkeren toe. Ideaal voor snelle boodschappen.
• Pand links naast Hekman wordt gesloopt. Maak kleine parkeerplaats voor bewoners.
• Sloop her en der panden en creëer kleine parkeerplaatsen voor bewoners/kantoren.
• Mix van wonen (zie pand Nightfever) en kantoren. Dus aanpassen bestemmingsplan.
• Maak van ’t Rond het gemeentehuis. Haal je gelijk heleboel m2 uit de markt. Had ook mooi vergaderruimte gemeenteraad in gekund i.p.v. in die malle, afgelegen Loods2 naast de Tramwerkplaats.