In 2014 is de Bond van Oldambtster Belastingsbetalers “opgericht” en van start gegaan met een artikel over de begroting van het destijds net aangetreden college. Dat is een mooie gelegenheid om de plannen van het nieuwe college voor de komende 4 jaren tegen het licht te houden.
Vertrouwen 1 – Opkomst
In maart 2018 kregen de inwoners van het Oldambt de kans om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Helaas vond amper 50% van de kiezers het de moeite waard om hun stem uit te brengen. Wanneer we de opkomstcijfers van de landelijke en gemeentelijke verkiezingen naast elkaar leggen (tabel 1 en 2), wordt pijnlijk duidelijk dat de Oldambtsters weinig vertrouwen hebben in de lokale politiek.
| Gemeenteraad | 2009 | 2014 | 2018 |
| opkomst | 42,3% | 55,5% | 50,2% |
Tabel 1. Opkomst gemeenteraadsverkiezingen in Oldambt
Het absolute dieptepunt was 2009. In dat jaar werden de gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten gedwongen samengevoegd.
| 2e Kamer | 2012 | 2017 |
| opkomst | 72,9% | 78,3% |
Tabel 2. Opkomst 2e Kamer verkiezingen in Oldambt
Het is best wel bijzonder dat de Oldambtsters meer vertrouwen hebben in de politici die verder van hen afstaan dan de lokale bestuurders. Weliswaar hebben de burgemeester en wethouders de afgelopen jaren hun best gedaan om de burger op te zoeken door bij allerlei activiteiten aanwezig te zijn, maar dat is blijkbaar niet voldoende. Uiteindelijk worden de dames en heren politici beoordeeld op genomen besluiten. Inwoners van deze gemeente hebben vaak andere ideeën over wat juist en onjuist is. En dan praat ik nog niet eens over het prijskaartje wat aan sommige beslissingen hangt.
Vertrouwen 2 – Stemwijzer
Dat er alle reden is voor gebrek aan vertrouwen wordt nog eens bevestigd als naar de Oldambtster stemwijzer wordt gekeken. Bij stelling 2 wordt gevraagd of over belangrijke zaken een referendum moet worden gehouden.
(Klik voor groot)
De handtekeningenactie tegen sloop van de Klinker in 2008 leverde ruim 13000 handtekeningen op. Weliswaar werd de actie opgezet door bezorgde burgers i.p.v. de gemeentepolitiek, maar het was wel een perfect onderwerp voor een referendum geweest. Wanneer burgers zo massaal nee zeggen, moet dat toch een duidelijk signaal zijn voor de politiek. Niet dus. De PvdA vond het maar vervelend dat burgers ook een mening hadden en meende de handtekeningenactie zelfs in een kwaad daglicht te moeten stellen. (Hoi Jans Pals en Klaas Wolterman)
Volgens de stemwijzer vinden CU, CDA, PvhN en VVD dat raadsleden beter in staat zijn om tot een weloverwogen beslissing te komen dan de gemiddelde burger. Dat is nogal aanmatigend.
Argumentatie tegenstanders referendum (klik voor groot)
De artikelen op deze website laten duidelijk zien dat raadsleden helemaal niet in staat zijn om weloverwogen een beslissing te nemen. Over enkele weken staat hier het artikel over de bouw en exploitatie van het Cultuurhuis. Daarin wordt nog eens overduidelijk aangetoond dat de gemeenteraad volstrekt ongeschikt is om over grote projecten te beslissen.
Ook in het nog te verschijnen artikel over de versterking van het Winschoter centrum, Binnenstad Beter, waar 26 miljoen in is gestoken, wordt dat weer pijnlijk duidelijk. Misschien word ik daarom wel op het hoogste ambtelijke nivo tegengewerkt bij het schrijven van dat artikel (hoi Anton). Is overigens zinloos, want ik ga er 2x zo hard tegenaan.
Het 3e foute project is inmiddels in aantocht, namelijk de Poort van Winschoten. De kern van dat plan is de uitbreiding van het gemeentehuis met 2400m2 naast de Hema. Voorlopige bouwkosten 9 miljoen. Gezien de sterk stijgende bouwkosten mogen daar gerust een paar miljoen bij worden opgeteld. Een volkomen overbodig prestigeproject. Helaas wordt het project zelfs op verzoek van de raad uitgevoerd. Was een mooie vraag voor de stemwijzer geweest.
Vertrouwen 3 – Meerderheid is minderheid
De komende 4 jaar wordt het Oldambt bestuurd door een coalitie bestaande uit PvdA, PvhN, SP en VVD. In de vorige coalitie zat het CDA, maar die is ingeruild voor de VVD. De poppetjes zijn afgezien van de VVD-wethouder hetzelfde gebleven.
Hoe groot is nu het percentage van de kiezers dat door deze 4 partijen samen wordt vertegenwoordigd?
PvdA + PvhN + SP + VVD = 14,5% + 9,6% + 12,8% + 12,8% = 49,7%
Van de kiezers kwam 50,2% opdagen.
Bovenstaande coalitie vertegenwoordigt dus 50,2 * 49,7 = 25% van de kiezers. Betekent dat een minderheid van 25% van de inwoners allerlei zaken gaat bepalen voor de meerderheid van 75%.
Vertrouwen 4 – Nieuw college
Het nieuwe college heeft een 22-pagina’s tellende plan (coalitieakkoord) opgesteld over wat men de komende 4 jaren wil gaan doen. De repro-afdeling heeft waarschijnlijk overuren moeten maken om er iets moois van te maken, want inhoudelijk is het een leeg stuk vol clichés, die op iedere gemeente zouden kunnen slaan.
Daarnaast is het taalgebruik dusdanig ambtelijk, dat het voor de gewone burger niet te volgen is.
Hier wat voorbeelden.
“We werken samen met voorscholen en onderwijs aan doorlopende leerlijnen tot 23 jaar.” – pagina 1
En hier nog zo’n prachtzin:
“Kansen zoals de circulaire economie ons biedt, het nog onbenutte potentieel van ons prachtige landschap en Oldambt als hub voor nieuwe en creatieve ondernemers.” – ook pagina 1
Het dieptepunt is wel bijlage 2, genaamd “Global goals”. Dat gaat over nationale en internationale zaken als armoede in de wereld, industrialisatie, schoon water en goede sanitaire voorzieningen. Dat zijn allemaal zaken waar de gemeente Oldambt niet over gaat of hier niet aan de orde zijn. (Zelf lezen kan hier).
Concentreer je op regionale kerntaken, zoals werk en inkomen. Bijna alles draait om geld. Haal hier bedrijven naar toe door goedkope bedrijfsgrond aan te bieden. Die is in ruime mate voorhanden. Dat levert werk en geld op. Het verbieden van een outlet in de Toekomst in Scheemda is wat dat aangaat een gemiste kans. Als iemand een niet-agrarische bestemming heeft voor een boerderij, ga dan als gemeente niet zeuren over het bestemmingsplan, maar help zo iemand. Hou op met ondernemers pesten via OZB en reclamebelastingnonsens.
Stel een gebouw beschikbaar voor serieuze startups, bijvoorbeeld in de oude bibliotheek. En ondersteun meer initiatieven als het onlangs geopende Virol leer-werkproject. Dat is heel wat zinvoller dan het geldverspillende Synergon-monster dat met haar aanwezigheid op allerlei terreinen zorgt voor concurrentievervalsing. (Hoop ik nog eens een artikel over te schrijven.)
Betekent dus ook geen ambtenarenkantoor naast de Hema, maar die kavel verkopen aan een projectontwikkelaar om daar een winkel of horecazaak neer te zetten. Aangezien de gemeente niet hoeft te bouwen, bespaart het ook nog eens belastinggeld. Ook voorkomt dat het wegvallen van parkeerplaatsen dichtbij het centrum. Die zijn nu juist zo belangrijk voor snelle boodschappen of als parkeerplek voor mensen die geen grote afstanden kunnen lopen. Auto’s parkeren bij de voormalige Tramwerkplaats zoals nu het plan is, gaat vanwege de afstand niet werken. Klanten worden alleen maar weggejaagd.
Maak van ambtenaren meewerkers in plaats van tegenwerkers. Wanneer iemand een huis wil bouwen en iets is strijdig met regels of bestemmingsplan, kom dan met suggesties hoe dat op te lossen i.p.v. te roepen “nee, mag niet”.
In het coalitieplan wordt ook de aanleg van snel internet in de buitengebieden genoemd. Dat is een al jaren voortsukkelend dossier. Ik heb daar al meerdere stukken over geschreven waarin ook suggesties worden gedaan hoe mogelijk de zaak aan te pakken. De verantwoordelijke wethouder, mevrouw Broekhuizen, zat 4 jaar geleden te blabla-en over Brussel (de EU) en de Wereldbank die zouden helpen met het probleem op te lossen. Wat een naïviteit om te denken dat dergelijke organisaties zich op lokaal niveau met zulke zaken bezighouden.
Zelfs een compleet plan, inclusief financiering, opgesteld door een oud-directeur van KPN die in Winschoten woont, is ondanks gesprekken met politici en de wethouder aan de kant gegooid. Het kostte de gemeente note bene niks. Ook Oldambt Verbindt pakte het niet op. Een plan is blijkbaar alleen maar goed als het door de gemeente is bedacht. Blijft een kwestie van ego’s.
En gaat er nog wat gebeuren aan de Oldambtpleinrotonde? Is het nou zo erg om toe te geven dat de zogenaamde shared space een mislukking is? Stug blijven volhouden dat er niks aan de hand is, geeft de burgers niet veel vertrouwen. Oplossing is relatief simpel. Belangrijk is dat fietsers in de binnenste ring blijven en niet op het voetgangersdeel mogen komen. Creëer bijvoorbeeld een afscheiding in de vorm van bloemperken tussen fiets- en wandelgebied. Een halve meter breed is al ruim voldoende. Ook kunnen daar de lantaarnpalen in gezet worden die nu bijna midden op het fietspad staan.
En staat de aanpak van de desolate omgeving rond Cultuurhuis + supermarkten ook op de lijst? En het groenonderhoud?
Vertrouwen 5 – Begroting van 2019
Die begroting laat een tekort zien van 2 miljoen euro. Boosdoener is de jeugdzorg. Die kosten zijn niet alleen in het Oldambt sterk gestegen, maar in veel meer plaatsen. De landelijke overheid heeft de jeugdzorg overgeheveld naar gemeenten. Deze hebben daar ook minder geld voor gekregen. Als er minder geld is, kun je het ook niet uitgeven. Blijkbaar gebeurt dat wel, waardoor de lokale belastingbetaler er voor opdraait. De wethouder van financiën, meneer Swagerman, haalde z’n schouders op, net als bij de 2 ton extra voor het WVV-kunstgrasveld, en zei “tis nait aans”.
Het lijkt me dat je toch gaat uitzoeken waar dat enorme tekort door wordt veroorzaakt. En kom alsjeblieft niet aan met zielige verhalen over arme mensen. Daar geloof ik niet in. Kijk maar eens naar onderstaande tabel.
| Plaats | Slochteren | Oldambt | Pekela | Naarden | Bellingwedde |
| Bedrag | € 907,- | € 1283,- | € 1457,- | € 1592,- | € 1682,- |
Tabel 3. Zorgkosten per kind in 2014 (Bron: zorgprismapubliek.nl)
(Opm: In Bellingwedde was lange tijd een AZC. Dat is mogelijk een verklaring voor de hoge kosten.)
De gemeente Naarden met een heel andere sociale structuur als Oldambt geeft nog veel meer per kind uit. Ja, de cijfers zijn een paar jaar oud, er waren geen actuelere, maar het gaat om de lijn. [Zelf kijken kan hier]
Vanuit uit financieel oogpunt is het positief dat de komende 6 jaar 60 ambtenaren met pensioen gaan, waaronder de gemeentesecretaris (64 jaar). Dat bespaart een boel geld. Even voor alle duidelijkheid. Een compact, gedreven ambtenarenkorps is een zegen voor de gemeente. Niet die 375 man/vrouw van nu met mensen als Anton, Auke, Piet, Henk en Hans.
Vertrouwen 6 – Respect
Als afsluiter nog een citaat uit het coalitieplan van het nieuwe college.
“Door samen te werken en ‘stenen’ met mensen te verbinden, maken we completer beleid en nemen we weloverwogen en gedragen beslissingen. Dat doen we niet alleen, dat kan alleen samen met inwoners, ondernemers, maatschappelijke partners, raad, college en de regio.”
Dat klinkt mooi. De praktijk is helaas anders.
Luisteren naar de burger is 1 ding, maar doe daar dan ook iets mee. Aardig voorbeeld is de commotie over het opzetten van een zonnepanelenpark begin dit jaar in Finsterwolde. Laat de directe buurtbewoners zelf stemmen (huis-aan-huis enquête bijvoorbeeld) en gebruik dat als leidraad voor het raadsbesluit. De raad vindt het maar een lastig probleem. Waarom? De omwonenden hebben de lasten, alle anderen die er niet wonen, de lusten.
Een stukje verderop in de polder is ruimte zat. Leg het zonnepanelenpark daar maar neer. Het wrange is dat de buurtbewoners via de landelijke heffing op energie ook nog eens meebetalen aan de aanleg van zo’n park. Dat de gemeente meent ook rekening te moeten houden met de belangen van de zonnepanelenpark-investeerder en grondeigenaar om haar steentje bij te dragen aan de energieopwekking is onnozel. Dat is geen gemeentelijke taak. Los daarvan zijn zon- en windenergie geen stabiele bronnen. Het is leuk voor erbij, maar niet als serieuze energiebron. (Heb zelf 14 panelen op het dak liggen en spreek uit ervaring.) Op de website energieopwek.nl zijn die schommelingen heel goed te zien. Het gebruik van alternatieve energie wordt vooral gedreven door blind enthousiasme i.p.v. goede technische, onderbouwde argumenten.
De enige die beter worden van wind- en zonnepanelenparken zijn de grondeigenaren en investeerders. Zijn verdienen er grof geld aan.
De gemeenteraad is officieel de baas in de gemeente, maar zij beslist naar verhouding over maar heel weinig onderwerpen. Per jaar wordt er ca 10x vergaderd en over 6 tot 9 onderwerpen gestemd. Een deel daarvan gaat over relatief onbelangrijke zaken of regionale samenwerkingsverbanden waarop de Oldambtster invloed vrijwel nihil is. Dat is vooral interessantdoenerij. Brengt uiteindelijk niks. De lijst met genomen besluiten staat hier.
Die lijst met te nemen beslissingen zou meer over lokale zaken moeten gaan. En dan ook nog eens 2x per maand i.p.v.1x. Dan heb je als raad ook meer invloed. Nu wordt het grootste deel van de dagelijkse beslissingen door de burgemeester en wethouders genomen.
Ondanks dat er veel fout gaat, is het wel gepast dat wij als burgers respect hebben voor de raadsleden. Het is geen gemakkelijke functie en kost een hoop tijd als je het goed wilt doen.
Aan de andere kant zal een politicus dat respect moeten verdienen door zich op geloofwaardige wijze in te zetten voor de gemeente. Ook in de communicatie naar de burger toe valt er nog heel wat te verbeteren. Vrijwel geen enkele partij zet na afloop van een raadsvergadering een samenvatting op de eigen website met haar standpunten. Het is volstrekt onduidelijk waar een partij voor staat. Zo blijft een vergadering vooral een onderling “feestje”.
Dit artikel heeft als titel “meerderheid is minderheid”. Dat heeft alles te maken met vertrouwen.
Vertrouwen dat door de politiek dient te worden gewonnen op basis van verstandige besluiten. Gezien de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen heeft een flink deel van de kiezers daar zo z’n bedenkingen bij.
Naschrift
In dit artikel wordt het binnenkort te verschijnen verslag over de bouw en exploitatie van het Cultuurhuis al even aangestipt. Dat is geen toeval. Het Cultuurhuis is één van de grootste projecten van de afgelopen decennia. Het is beschamend, dat een meerderheid van de gemeenteraad het niet nodig vond om een rapport te laten opstellen. Daarom heeft BOB het maar gedaan.
Het is het grootste artikel wat tot nog toe op deze website is gepubliceerd. Om het de aandacht te geven die het verdient, zal er publicitair gezien stevig aan de weg worden getimmerd.
