Waarom de gemeenteraad anders denkt dan de burger (2015)
De gemeenteraad zou een afspiegeling van de maatschappij moeten zijn wil zij de belangen van de burgers goed vertegenwoordigen, maar helaas is dat niet het geval. Onderstaande tabel laat pijnlijk zien waar het mis gaat. Bijna de helft (44%) van de raadsleden werkt bij de overheid of bij een semi-overheidsbedrijf als de gezondheidszorg. In de echte maatschappij is dat ca 12%.
Slechts 4 personen (16%) zijn werkzaam in het bedrijfsleven.
Voor 3 van de 4 wethouders en de burgemeester geldt hetzelfde. Altijd werkzaam geweest bij de overheid of semi-overheid. Nog nooit in een echt bedrijf gewerkt.
Waarom is dat zo belangrijk? Het bedrijfsleven moet zelf de broek ophouden. Betekent concreet tegen zo laag mogelijk kosten en door efficiënt te werken geld proberen te verdienen. De inkomsten van gemeenten daarentegen zijn voor een groot deel afhankelijk van belastinggeld. Het meeste via de landelijke overheid en een deel via bijvoorbeeld de OZB. Geld tekort? Geen probleem, gewoon de belasting verhogen. Dat is een heel andere manier van denken. Daarnaast worden politieke beslissingen nogal eens genomen op basis van idealisme. En dat is niet altijd de voordeligste oplossing. Een gemeente hoort in mijn ogen het geld van haar burgers zo goed mogelijk te besteden. Daar hoort geen politiek hobbyisme bij.
Tabel 1 – Raadsleden (totaal 25) gemeente Oldambt beroepssector
| Partij | Bedrijfsleven | (semi-)Overheid | Uitkering | Pensioen |
|---|---|---|---|---|
| CDA | 1 | - | - | 1 |
| CU | - | 1 | - | - |
| D66 | - | 2 | - | - |
| OA | - | - | 1 | - |
| PvdA | 1 | 3 | - | - |
| PvhN | - | 2 | 1 | - |
| SP | 1 | 2 | 2 | - |
| VCP | - | 2 | 1 | - |
| VVD | 1 | 1 | - | - |
| vd Wal | - | - | - | 1 |
| Totaal | 4 | 13 | 5 | 2 |
Tabel 2 – Burgemeester en wethouders voormalige beroepssector
| Partij | Bedrijfsleven | (semi-)Overheid | Uitkering | Pensioen |
|---|---|---|---|---|
| CDA (Van den Aker) | - | 1 | - | - |
| D66 (burgemeester Smit) | - | 1 | - | - |
| PvdA (Broekhuizen) | - | 1 | - | - |
| PvhN (Boon) | - | 1 | - | - |
| SP (Swagerman) | 1 | - | - | - |
| Totaal | 1 | 4 | - | - |
Oplossing
Partijen zouden zelf moeten zorgen voor een evenwichtige opbouw van hun kandidatenlijst. Dat is niet gemakkelijk, want er zijn maar weinig mensen lid van een politieke partij. Onder de mensen die het wel zijn, is de animo om in de raad te gaan zitten niet groot, o.a. wegens tijdgebrek. Daar kun je als partij best iets aan doen door er voor te zorgen voor dat je raadsleden zo efficiënt mogelijk werken. Dat betekent dus niet iemand een 100-pagina’s tellend rapport laten doorlezen, maar alleen een samenvatting van 1 pagina met voor- en nadelen.
Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld een ambtelijk advies.
Dat advies moet in heldere taal geschreven zijn, dus niet in formele, ambtelijke volzinnen. Ook weer maximaal 1 A4 en vervolgens de voor- en nadelen. Bij belangrijke zaken zou een onafhankelijke rekenkamer een second opinion kunnen uitbrengen.
En wat is er overigens op tegen om de burger zelf te laten stemmen over de maandelijkse beslissingen die de raadsleden nemen? Technisch gezien is het niet moeilijk om de burger aan de hand van z’n Sofi-nummer digitaal te laten stemmen. Komt al aardig in de buurt van mijn ideaal waarbij de raad alleen nog een advies geeft en ik als burger zelf wel of niet akkoord ga met een raadsvoorstel.
